Lekker de stad in

Even de stad in voor een vergadering met het provinciebestuur is in Uruzgan een van minuut tot minuut geplande militaire operatie. Al is de ommuurde residentie van gouverneur Munib maar een paar kilometer van de basis, het konvooi van pantservoertuigen met tot de tanden bewapende militairen rijdt volgens een van tevoren exact geplande omweg. Zelfmoordaanslagen en bermbommen kunnen overal opduiken. Onderweg is elke stilstaande auto, verdachte kuil, doos op de weg of aanhobbelende tractor reden voor overleg via de radio.
Ondertussen worden we wel geacht vriendelijk te glimlachen en te zwaaien naar de straatarme dorpsbewoners, al is het dan door drie centimeter dik kogelwerend glas met schietpoortjes. Ter compensatie heeft de pantserwagen aan de zijkant een stalen bak met knuffels om uit te delen. ,,Laatst vroegen ze al om een Nintendo’’, moppert een Amerikaanse ontwikkelingswerkster over de kinderen in Tarin Kowt. ,,Je kan ze ook doodknuffelen.’’
Eenmaal binnen de vesting van de gouverneur mogen de kogelvrije vesten en helmen weer uit, maar sluipschutters op het dak volgen elke beweging op straat. De Taliban willen provinciegouverneur Munib héél graag dood.
Munib zit aan het hoofd van een tafel vol bebaarde, tulband dragende Afghanen: zijn ministers, burgemeesters en stamhoofden. De mannen gebaren veel, praten hard, hun mobieltjes rinkelen luid en ze verwachten van alles van de Nederlanders.
Alles aan de Afghanen straalt eer en trots uit. Toch ‘beheersen ze de slachtofferrol tot in de perfectie’, zegt legeroverste Tak, die het opbouwteam in Uruzgan leidt. Dertig jaar oorlog en ellende heeft hun gevoel voor eigen ondernemerschap vernietigd. Vandaar dat ze nu in koor roepen dat de Nederlanders maar even een alternatief moeten bieden voor het kweken van papaver, want ‘dat was beloofd’. Onzin, zegt Tak.

Vraag is hoe de Afghanen tot het kweken van ander gewas zijn te bewegen. Door belasting te heffen op papaper? Dat betekent een verkapte legalisatie. Door de papaver plat te branden? Daar maak je geen vrienden mee. Door het verstrekken van kunstmest? Dat lijkt een goed idee. Tot je bedenkt dat je van kunstmest prima bommen kan maken.